Fermenteren: wat is het en hoe je het zelf doet in 5 stappen
- Fermenteren: wat is het en hoe je het zelf doet in 5 stappen
- Wat is fermenteren?
- Waarom fermenteren?
- Fermenteren en jouw moestuin en tuinkas
- Fermenteren vs. imaken: wat is het verschil?
- Soorten fermentatie
- Hoe begin je met fermenteren?
- Grote Weck- en fermentatiepot met driedelig waterslot
- Glazen pot
- Veelgemaakte fouten (en hoe je ze voorkomt)
- Voeg je koptekst hier toe
- Fermenteren
- Over rot
- Grote Weck- en fermentatiepot met driedelig waterslot
- Glazen pot
Je hebt eindelijk een mooie oogst uit je kas: komkommers, paprika’s, tomaten of misschien wel spitskool. Maar wat doe je als je ineens té veel tegelijk hebt? Weggooien is natuurlijk zonde. En elke dag voor de komende twee weken hetzelfde eten is ook weer zo saai. Invriezen of inmaken zijn bekende opties, maar wist je dat je jouw oogst ook langer kunt bewaren door te fermenteren? Deze eeuwenoude methode is niet alleen praktisch, maar ook gezond en verrassend lekker. In dit artikel ontdek je wat fermenteren is, hoe je zelf begint en welke groenten uit je tuinkas zich hier perfect voor lenen.
Wat is fermenteren?
Fermenteren klinkt misschien ingewikkeld, maar eigenlijk is het een heel natuurlijk proces. Het is een manier om voedsel te bewaren waarbij goede bacteriën, gisten of schimmels suikers en zetmeel omzetten in melkzuur of alcohol. Dit zuur zorgt ervoor dat je groenten langer houdbaar worden en een unieke, vaak frisse en zure smaak krijgen. Denk maar aan zuurkool, yoghurt of kimchi: allemaal voorbeelden van gefermenteerde producten.
Fermenteren stamt uit de tijd dat er nog geen koelkast was om verse producten in te bewaren zodat het niet bederft.
Waarom fermenteren?
Gezond: gefermenteerde groenten zitten vol probiotica, goed voor je darmen en weerstand.
Duurzaam: minder voedselverspilling, omdat je jouw oogst langer bewaart.
Zelfvoorzienend: ideaal voor moestuinierders die zoveel mogelijk uit hun eigen tuin willen halen.
Smakelijk: het geeft groenten een nieuwe dimensie qua smaak.
Het mooie is: je hebt er weinig voor nodig. Met een schone pot, wat zout en je verse groenten kom je al een heel eind.
Fermenteren en jouw moestuin en tuinkas
Als moestuinier in een kas weet je hoe snel groenten soms groeien. Opeens heb je een overvloed aan tomaten, komkommers of paprika’s. Precies die groenten zijn geweldig om te fermenteren.
Tomaten: kleine cherrytomaten zijn ideaal. Ze krijgen een frisse, licht bruisende smaak.
Komkommers: klassiek voor zuur of augurken, maar gefermenteerd krijgen ze meer diepgang.
Paprika’s: heerlijk om pittige sauzen of spreads mee te maken.
Koolsoorten: spitskool of witte kool uit de kas kun je gebruiken voor zuurkool of kimchi.
Aubergine: minder bekend, maar in de Mediterrane keuken vaak gefermenteerd.
Jalapeño:
Rode Biet:
Courgette:
Lees ook: Zaaien in november – zo zorg je dat je ook in de winter groenten hebt om te bewaren.
Fermenteren vs. imaken: wat is het verschil?
Fermenteren wordt vaak verward met inmaken, maar het zijn echt twee verschillende manieren van conserveren. Bij fermenteren doen goede bacteriën het werk: zij zetten de suikers in je groenten om in melkzuur, waardoor je oogst langer houdbaar blijft én een frisse, soms licht bruisende smaak krijgt. Inmaken gebeurt daarentegen meestal met azijn, suiker of olie en vaak met verhitting. Hierdoor krijgen je groenten of fruit een zoetzure of kruidige smaak, zoals bij augurken of jam. Beide methoden zijn ideaal om je kas-oogst langer te bewaren, maar geven heel andere resultaten. Wil je meer weten over inmaken? Lees dan ook ons artikel over inmaken van groenten.
Soorten fermentatie
Bij fermenteren kun je twee routes volgen. Spontane fermentatie gebeurt vanzelf: de melkzuurbacteriën die van nature al op je groenten zitten. Deze bacteriën starten het proces zodra je zout en vocht toevoegt. Dit is de meest traditionele manier en zorgt vaak voor een rijkere, complexe smaak. Gecontroleerde fermentatie betekent dat je bewust een startercultuur toevoegt, zoals wei, kefirkorrels of een specifieke bacteriestam. Het voordeel hiervan is dat je het proces beter kunt sturen en dat de kans op mislukken kleiner is. Voor beginners is spontane fermentatie vaak al een perfecte start, maar wie meer wil experimenteren kan met gecontroleerde fermentatie nog verder de diepte in gaan.
Wil je overzicht houden over je zaaimomenten per maand? Dan raad ik je aan om een eigen zaaikalender te maken. Met deze Invul Koude Kas Zaaikalender, vul hem in en houdt precies bij wanneer je welke groenten, kruiden en bloemen kunt zaaien en oogsten!
Hoe begin je met fermenteren?
Benodigdheden
Om te starten heb je eigenlijk maar weinig nodig:
Weckpot of glazen pot – goed schoon en luchtdicht afsluitbaar.
Groenten – vers uit je kas of tuin. Het is belangrijk dat je biologische groenten gebruikt. Groenten die met synthetische chemicaliën zijn behandeld, bevatten vaak antibacteriële, antimicrobiële en schimmelwerende middelen die het fermentatieproces remmen.
Zout – onmisbaar, want dit zorgt voor een goede omgeving voor de melkzuurbacteriën.
Eventueel een pot waterslot – handig om lucht te laten ontsnappen zonder dat er schimmels bijkomen.
Tip: Wil je direct goed beginnen? Dan is een fermentatie-starterspakket ideaal. Hierin vind je vaak potten, gewichten en watersloten die het proces makkelijker maken.
Stap-voor-stap fermenteren
Maak de groenten schoon. Spoel ze grondig af en droog ze. Als je koolsoorten gaat fermenteren, dan is het voldoende om alleen de buitenste bladeren te verwijderen. Snijd ze indien nodig in stukken.
Voeg zout toe: dit kan door pekelwater (water met zout) of door de groenten zelf te kneuzen met zout.
Doe de groenten in de pot en zorg dat ze onder het vocht staan.
Sluit de pot af en zet hem op kamertemperatuur, uit direct zonlicht.
Wacht: na enkele dagen tot weken (afhankelijk van groente en smaak) is je fermentatie klaar. Het is wel belangrijk dat je elke dag (als je gebruik maakt van een pot met schroefdeksel) de opgebouwde gassen laat ontsnappen. doe je dit niet dan kan de pot ontploffen. Je kan ook een pot gebruiken met waterslot. Het waterslot zorgt er voor dat koolzuurgas veilig kan ontsnappen uit de pot.
Het leuke is dat je zelf kunt proeven: hou je van fris en mild, stop dan eerder. Wil je intensere smaken, laat het proces langer doorgaan.
Veelgemaakte fouten (en hoe je ze voorkomt)
Fermenteren is eenvoudig, maar er zijn een paar valkuilen:
Schimmelvorming: ontstaat als groenten niet goed onder het vocht staan. Oplossing: gebruik een gewichtje of waterslot.
Te zout of te flauw: hou je aan de richtlijn van 2% zout (20 gram per liter water).
Geen geduld: proef pas na een paar dagen, het proces heeft echt tijd nodig.
Voeg je koptekst hier toe
Wil je meer leren over fermenteren? Er zijn prachtige boeken die dit onderwerp stap voor stap uitleggen, vaak met recepten en achtergronden. Denk bijvoorbeeld aan:
Fermenteren van Fern Green. Met dit boekje ben ik zelf begonnen met fermenteren.
Over Rot 2.0 van Meneer Wateetons, Valentijn Dirks en Jessica Lek. 400 pagina’s over fermenteren. Echt een goed boek voor de foodnerd (die stiekem wel in ons allen moestuinierders zit)
Ook online vind je veel fermentatie-community’s en recepten. Maar voor moestuinierders is het extra leuk: je kunt meteen met je eigen oogst aan de slag.
Tip: Heb je een warmtemat? Dan kun je in het vroege voorjaar sneller zaaien en heb je eerder groenten om te fermenteren.
Fermenteren is dé manier om jouw kas-oogst langer te bewaren en er tegelijkertijd nieuwe smaken mee te ontdekken. Met een pot, wat zout en je eigen groenten kun je al aan de slag. Tomaten, komkommers en kool zijn ideaal om mee te beginnen, maar experimenteer gerust verder.
Wil je meer tips over het bewaren en verwerken van je kas-oogst? 
Schrijf je in voor mijn nieuwsbrief en ontvang praktische moestuintips rechtstreeks in je inbox.
Lees ook: Tuinkas kopen: Royal Well Popular 86 – de perfecte start voor jouw eigen kas.
Fermenteren is niet moeilijk, maar wel een waardevolle vaardigheid voor iedere hobby-moestuinier. Het verlengt je oogstseizoen, voorkomt verspilling en geeft je keuken een boost aan smaak en gezondheid. Met een paar simpele stappen en wat basisbenodigdheden kun je vandaag nog beginnen.
Dus: heb je straks weer een overvloed aan kasgroenten? Denk niet meteen aan invriezen of uitdelen, maar probeer ze eens te fermenteren. Grote kans dat je er een nieuwe favoriete hobby bij krijgt – én dat je gezin geniet van verrassende, gezonde smaken.
Dit artikel bevat affiliate links om deze content gratis aan jou te kunnen aanbieden. Mocht je op een van deze links klikken en iets bestellen, dan krijgen wij een commissie van de webshop. Dit kost jou niets extra’s maar het zorgt er wel voor dat wij gratis content voor jou kunnen blijven maken.
