IJsheiligen 2026: dit moet je weten voor het zaaiseizoen
- IJsheiligen 2026: dit moet je weten voor het zaaiseizoen
- Wat zijn de Ijsheiligen?
- Waarom zijn de Ijsheiligen belangrijk voor moestuiniers?
- Wanneer is de kans op vorst voorbij in 2026?
- Wat kun je doen vóór Ijsheiligen?
- Gebruik je tuinkas slim
- Wat kun je na Ijsheiligen doen?
- Weersveranderingen en Ijsheiligen
- Praktische tips rond Ijsheiligen 2026
- Persoonlijke noot
Wie in het voorjaar staat te popelen om de kas open te zetten of de eerste tomaten buiten te zetten, heeft ongetwijfeld gehoord van de IJsheiligen. Elk jaar weer vragen tuiniers zich af: wanneer is het écht veilig om mijn jonge plantjes buiten te zetten? In 2026 vallen de IJsheiligen midden mei, maar wat betekent dat nu precies voor jouw zaaiplanning, je kas en je moestuin? In dit artikel lees je wat de IJsheiligen 2026 zijn, waarom ze nog steeds belangrijk zijn voor elke hobbytuinder, en hoe je slim kunt omgaan met de kans op late vorst.
Wat zijn de Ijsheiligen?
De IJsheiligen zijn een eeuwenoude markering in de landbouwkalender. Van oudsher waarschuwden boeren elkaar dat na half mei de kans op nachtvorst sterk afneemt. De naam verwijst naar vier katholieke heiligen: Mamertus, Pancratius, Servatius en Bonifatius. Zij zouden volgens de volksweerkunde elk hun ‘koude dag’ hebben gehad tussen 11 en 14 mei. In 2026 vallen deze data dus van maandag 11 mei tot en met donderdag 14 mei.
Hoewel het tegenwoordig door klimaatverandering gemiddeld iets zachter is in het voorjaar, blijft de periode rond de IJsheiligen een belangrijk ijkpunt. Vooral in heldere nachten kan de temperatuur nog flink dalen, zeker in het binnenland of op open plekken waar de wind vrij spel heeft.
Waarom zijn de Ijsheiligen belangrijk voor moestuiniers?
Het zal je vast bekend voorkomen: je hebt in maart of april vol enthousiasme gezaaid in de kas, de plantjes staan er prachtig bij, en dan begint het te kriebelen om ze buiten uit te planten. Toch schuilt daar precies het gevaar. Veel gewassen ( denk met name aan aan tomaten, komkommers, courgettes en basilicum) zijn bijzonder gevoelig voor vorst. Eén nacht met temperaturen onder nul kan genoeg zijn om jonge planten te laten verleppen.
Daarom wordt vaak gezegd: wacht tot na de IJsheiligen om deze vorstgevoelige soorten buiten te zetten. Zo vermijd je de laatste kans op nachtvorst en geef je je planten een sterke start
Wanneer is de kans op vorst voorbij in 2026?
De precieze datum waarop de kans op vorst voorbij is, verschilt per regio. In de kuststreken is de kans op late vorst al eerder klein, terwijl in het oosten en noorden van Nederland het kwik nog wat langer kan zakken.
Gemiddeld genomen kun je er in 2026 van uitgaan dat het na 15 mei veilig is om de meeste planten buiten te zetten. Kijk echter altijd even naar het actuele weerbericht: een helder, windstil voorjaar kan nog verraderlijk koud uitpakken.
Tip uit de praktijk: veel moestuiniers houden de weersverwachting voor de komende vijf nachten in de gaten. Blijft de temperatuur ’s nachts boven de 5 graden, dan kun je gerust beginnen met uitplanten.
Wat kun je doen vóór Ijsheiligen?
De periode vóór de IJsheiligen is juist ideaal om in de kas te werken. Daar kun je alvast voorzaaien, verspenen en jonge planten afharden. Door ze overdag steeds wat langer buiten te zetten (eerst in de schaduw, later in de zon) wennen ze langzaam aan wind en temperatuurwisselingen.
Zaaien in mei: dit kun je nu zaaien in je tuinkas en je moestuinOok kun je in deze weken prima gewassen zaaien die wel tegen een stootje kunnen, zoals sla, spinazie, tuinbonen en radijs. Die kun je met een gerust hart buiten laten staan, zelfs als er nog een frisse nacht aankomt. Hier lees je wat je allemaal kunt zaaien in mei.
Gebruik je tuinkas slim
Een tuinkleine kas is in het voorjaar goud waard. Je kunt er niet alleen eerder beginnen met zaaien, maar ook vorstgevoelige planten tijdelijk onderbrengen als het weer tegenzit. Zet bijvoorbeeld je tomatenplanten nog even binnen in de kas, en open overdag de ramen om ze te laten afharden.
Heb je nog geen kas, maar denk je erover om er één aan te schaffen? Kies dan een formaat dat past bij je tuin én je ambities. Een compacte tuinkas van glas of polycarbonaat biedt al snel bescherming tegen vorst en regen, en verlengt je groeiseizoen met weken.
Wil je overzicht houden over je zaaimomenten per maand? Dan raad ik je aan om een eigen zaaikalender te maken. Met deze Invul Koude Kas Zaaikalender, vul hem in en houdt precies bij wanneer je welke groenten, kruiden en bloemen kunt zaaien en oogsten!
Wat kun je na Ijsheiligen doen?
Na 15 mei barst het echte tuinseizoen los. Dan kun je zonder zorgen tomaten, paprika’s, courgettes en komkommers uitplanten. Ook kruiden zoals basilicum en peterselie mogen dan naar buiten.
Gebruik deze periode om je kas op te ruimen en de ruimte opnieuw in te delen. Veel tuinders gebruiken de kas in de zomer voor tomaten, pepers en aubergines, die juist van warmte houden. Door slim te plannen, benut je elke vierkante meter optimaal.
Weersveranderingen en Ijsheiligen
Sommige tuiniers merken op dat de IJsheiligen de laatste jaren minder ‘streng’ lijken. En dat klopt: door klimaatverandering komt late nachtvorst steeds minder vaak voor. Toch blijft het verstandig de oude wijsheid te volgen. Want hoewel de kans kleiner is, is de schade bij vorst nog steeds groot.
Juist omdat het weer grilliger wordt, is het slim om flexibel te blijven. Werk met beschermende materialen zoals vliesdoek, stolpen of een eenvoudig kasje van plastic om jonge planten te beschermen. Zo kun je ook bij een onverwachte koude nacht rustig gaan slapen.
Praktische tips rond Ijsheiligen 2026
- Check het weerbericht dagelijks in de tweede week van mei.
- Staat er nachtvorst op de planning? Dek jonge planten af met vliesdoek of zet ze terug in de kas.
- Zaai koudebestendige gewassen alvast buiten, en vorstgevoelige soorten in de kas.
- Wacht met uitplanten tot de nachttemperaturen stabiel boven de 5 graden blijven.
- Gebruik je kas om planten af te harden: zet ze overdag buiten, haal ze ’s avonds weer binnen.
Persoonlijke noot
Elk voorjaar weer merk ik hoe lastig het is om geduldig te blijven. De dagen worden langer, de zon laat zich vaker zien, en alles in mij wil de tuin in. Maar de keren dat ik te vroeg was (en na één koude nacht mijn courgettes slap zag hangen) herinner ik me nog goed. Sindsdien houd ik me trouw aan de IJsheiligen, en dat betaalt zich elk jaar uit in een sterke, gezonde start van het seizoen
Dus of je nu al jaren tuiniert of net begint met een kleine kas: de IJsheiligen 2026 zijn een mooi richtpunt. Gebruik ze om met vertrouwen te plannen, je planten te beschermen en straks volop te genieten van een rijke oogst uit eigen tuin.
De IJsheiligen 2026 vallen van 11 tot en met 14 mei. Tot die tijd blijft er kans op nachtvorst, vooral in heldere nachten. Wacht met het uitplanten van vorstgevoelige gewassen tot na deze periode en gebruik je kas om planten sterk te maken. Zo start je het zaaiseizoen met gezonde, robuuste planten en een tuin die klaar is voor een heerlijk groeiseizoen.
Dit artikel bevat affiliate links om deze content gratis aan jou te kunnen aanbieden. Mocht je op een van deze links klikken en iets bestellen, dan krijgen wij een commissie van de webshop. Dit kost jou niets extra’s maar het zorgt er wel voor dat wij gratis content voor jou kunnen blijven maken.